Tôi đã học Generative AI sai cách mà không nhận ra cho đến khi đọc những điều này


Summary

Bài viết này như một lời tỉnh ngộ cho những ai đang học Generative AI theo cách `ảo tưởng sức mạnh` - giống như chính trải nghiệm đắt giá của tôi khi mới bắt đầu. Key Points:

  • Đừng chỉ xem video một cách thụ động - hãy dừng lại và thực hành ngay sau mỗi bài học để kiến thức thực sự lắng đọng.
  • Copy-paste code mà không hiểu bản chất sẽ khiến bạn bế tắc khi gặp sự cố - hãy tập giải thích từng dòng code như đang reverse-engineer.
  • Tôi từng mắc những sai lầm này mà không nhận ra, cho đến khi tự vấp ngã và hiểu rằng học AI cần sự kiên nhẫn từ nền tảng.
Học AI hiệu quả bắt đầu từ việc thành thật với chính quá trình tiếp thu của bản thân.

Bạn đang học Generative AI sai cách mà không hề hay biết

**Cách ĐỪNG HỌC AI SÁNG TẠO?** Suýt nữa tôi bỏ cuộc trong tháng đầu tiên

### _Những sai lầm, ngộ nhận và tư duy khiến bạn mãi dậm chân tại chỗ_

Không thể phủ nhận - AI sáng tạo đang **bùng nổ**. Nó chiếm trend trên X (Twitter cũ), ngập tràn các hội thảo công nghệ, len lỏi vào từng ứng dụng bạn từng dùng. Ai cũng muốn nhảy vào. Thế là bạn quyết định học. Đúng là phát hiện thông minh đấy. Nhưng có một nghịch lý: đa số mắc sai lầm kinh điển, kiểu *sai be bét* cơ.

Bài viết này không nói về **nên học gì**, mà về **những điều không nên làm** - bởi tránh được lối mòn sẽ tiết kiệm cho bạn hàng tháng trời vật lộn trong mơ hồ.

Xem YouTube cả ngày không khiến bạn thành chuyên gia

## ❌ 1. Đừng Chỉ Ngồi Xem YouTube Cả Ngày
Bạn xem liền một mạch năm video hướng dẫn. Hiệu ứng hình ảnh bắt mắt, nhạc nền êm tai, bạn tưởng như đã tiếp thu được gì đó. Nhưng nếu chẳng động tay viết code hay mở Colab notebook thì sao? Thực ra bạn chưa học – chỉ đơn giản là ngồi xem thôi.

✅ _Cách làm tốt hơn:_ Xem một video, sau đó **dừng lại và tự làm thử**. Kiến thức sẽ đọng lại khi bạn thực hành, không phải khi xem suông.

---

## ❌ 2. Đừng Copy-Paste Mà Không Hiểu
"Ôi, clone ChatGPT chỉ bằng 20 dòng code!" Bạn chép nguyên xi, chạy thử rồi cảm thấy thành tựu. Nhưng khi API lỗi hay token hết hạn – bạn bí luôn. Tại sao? Vì **bạn chẳng hiểu đoạn code đó hoạt động ra sao**.

✅ _Giải pháp:_ Mỗi lần copy code, hãy _tự giải thích từng dòng_. Coi nó như mảnh ghép cần reverse-engineer vậy.
Extended Perspectives Comparison:
Kỹ NăngMô Tả
Viết lệnh hiệu quảCần rèn luyện và hiểu cách mô hình tư duy, không chỉ là câu lệnh tìm kiếm đơn thuần.
Hiểu về token và giới hạnNắm rõ cách hoạt động của token và khung ngữ cảnh để tránh gặp lỗi khi sử dụng AI.
Đạo đức trong AIPhải chú trọng đến việc phát tán thông tin sai lệch và thiên kiến khi xây dựng ứng dụng hướng đến người dùng.
Lựa chọn mô hình AIKhông chỉ dựa vào giá cả mà còn phải xem xét khả năng xử lý, độ trễ, điểm mạnh và yếu của từng mô hình.
Đọc tài liệu kỹ thuậtTài liệu chính thức là nguồn giải đáp cho hầu hết các vấn đề bạn sẽ gặp phải trong quá trình làm việc.

Xem YouTube cả ngày không khiến bạn thành chuyên gia

Copy-paste code mà không hiểu là con đường vào ngõ cụt


## ❌ 3. Đừng Học Gen AI Chỉ Vì "Nhìn Ngầu"
Cứ lao vào học AI chỉ vì nó hay ho mà không có mục đích, khác nào mua cả bếp nhưng chẳng bao giờ nấu ăn. Bạn sẽ chất đầy nguyên liệu, sắm cả chảo, nhưng lại ngại bật bếp.

**Cách làm tốt hơn:** Hãy nghĩ ngay đến một dự án cụ thể. Dù là ý tưởng ngớ ngẩn kiểu tạo AI biết nhả joke "bố bảo", nó cũng giúp bạn có định hướng và duy trì đà học tập (đôi khi còn phát hiện mình gõ sai từ "định hướng" thành "đính hướng", may mà sửa kịp).

---

## ❌ 4. Đừng Bỏ Qua Gốc Rễ
Ai chẳng muốn nhảy ngay vào chỉnh sửa model LLaMA, nhưng nếu viết vòng lặp for còn lúng túng thì khác nào lái Tesla mà không biết bẻ lái.

**Giải pháp thông minh:** Trước tiên nắm vững Python, cách dùng API, xử lý JSON, gửi HTTP request cùng những khái niệm ML căn bản. Chúng chính là nền tảng âm thầm hỗ trợ mọi thứ hào nhoáng sau này.

Học không mục đích giống như đi lạc trong rừng rậm


❌ 5. Đừng Nhảy Từ Công Cụ Này Sang Công Cụ Khác
Mỗi tuần lại xuất hiện một công cụ AI mới quảng cáo thay thế được cả chục lập trình viên với ba nhà thiết kế. Bạn thử hết tất cả, nhưng cuối tuần vẫn chẳng xây dựng được... thứ gì ra hồn.

✅ **Cách làm đúng:** Chọn một bộ công cụ cố định (kiểu OpenAI API kết hợp Streamlit hoặc Hugging Face cùng Gradio) rồi đi sâu vào nó. _Làm chủ quan trọng hơn chạy theo xu hướng_.

---

❌ 6. Đừng Nhầm Kết Quả Thành Hiểu Biết
Chỉ vì chatbot trả lời đúng ngữ pháp không có nghĩa bạn đã hiểu _tại sao_ nó hoạt động – hay điểm nào có thể khiến nó gặp sự cố.

✅ **Giải pháp:** Tự hỏi: "Mình thực sự học được gì từ việc này?" Nếu câu trả lời là "chẳng có gì mới", thì bạn chỉ đang tạo ra văn bản chứ không phải tích lũy kiến thức.

Học không mục đích giống như đi lạc trong rừng rậm

Nhảy qua các công cụ liên tục chỉ làm bạn mất tập trung

## ❌ 7. Đừng Tự Mình Vật Lộn
Học Gen AI một mình chẳng khác nào debug trong bóng tối - bạn sẽ bỏ lỡ lời khuyên, phản hồi và cả động lực. (À quên, đúng ra là "gỡ lỗi" mới chuẩn).

✅ _Cách làm tốt hơn:_ Tham gia Discord, theo dõi các nhà nghiên cứu trên X, hoặc đăng ký hackathon cuối tuần. **Học tập công khai chính là cách tăng tốc hiệu quả**.

## 🚨 Điều Hầu Hết Mọi Người Bỏ Qua Khi Học AI Sinh Tạo
Ngay cả người thông minh nhất cũng dễ sơ suất những điểm quan trọng này. Đừng để mình rơi vào tình cảnh đó.

Prompt engineering là nghệ thuật chứ không phải mánh khóe


### 1. Kỹ thuật viết lệnh là kỹ năng, không phải mẹo vặt
Nhiều người lầm tưởng prompt chỉ là câu lệnh tìm kiếm được trau chuốt hơn. Sai hoàn toàn! Viết prompt hiệu quả đòi hỏi rèn luyện liên tục - phải hiểu cách mô hình tư duy (hoặc giả vờ như thế), biết xâu chuỗi các bước, thêm cấu trúc và chỉnh sửa không ngừng. Nếu coi nhẹ kỹ thuật này, bạn đang bỏ phí phân nửa sức mạnh của AI sinh thành.

> [**Lộ hệ thống prompt Claude AI: Hé lộ 24,000 token hướng dẫn ẩn**]

### 2. Token, khung ngữ cảnh và giới hạn quan trọng hơn bạn tưởng
Người mới thường chẳng biết "token" là gì. Họ vấp phải giới hạn API, nhận kết quả kỳ quặc hay làm ứng dụng sập mà không hiểu nguyên do. Phải nắm rõ cách **token**, **khung ngữ cảnh** và **giới hạn truy vấn** hoạt động - chúng không chỉ là chi tiết kỹ thuật mà chính là ranh giới an toàn cho mọi thứ bạn xây dựng sau này.

Prompt engineering là nghệ thuật chứ không phải mánh khóe

Token và context window - những yếu tố nhỏ nhưng quan trọng


**Đạo đức và An toàn Không Phải Chuyện Đùa**
Gen AI không phải đồ chơi. Nó có thể phát tán thông tin sai lệch, phản ánh định kiến hoặc bị lợi dụng. Nếu bạn đang xây dựng bất cứ thứ gì hướng đến người dùng, việc phớt lờ điều này không chỉ là cẩu thả - mà còn cực kỳ nguy hiểm. Hãy dành thời gian tìm hiểu về **thiên kiến, kỹ thuật jailbreaking, prompt đánh lừa**, cùng thế giới đang mở rộng của **an toàn AI**.

**Lựa Chọn Mô Hình Quan Trọng Hơn Bạn Nghĩ**
Chọn giữa GPT-4, Claude, Mistral hay LLaMA không chỉ là vấn đề giá cả - mà còn liên quan đến *khả năng xử lý, độ trễ, điểm mạnh và điểm yếu*. Cứ đua theo xu hướng mà không suy xét, khác nào dùng cờ-lê khi bạn cần một con dao mổ.

**Tài Liệu Hướng Dẫn Chính là Bạn Thân**
Chẳng mấy ai chịu đọc tài liệu kỹ thuật, nhưng thực ra ai cũng nên làm vậy. Hiểu rõ cách vận hành của công cụ sẽ tiết kiệm hàng giờ debug hay những sai lầm không đáng có. Đừng để đến khi hệ thống gặp sự cố mới cuống cuồng lật từng trang hướng dẫn!

*(Lưu ý: Phần tiêu đề phụ về Grok 3 được lược bỏ do mang tính quảng cáo thiếu căn cứ)*

Đạo đức AI không phải thứ bạn có thể bỏ qua


Hầu hết lỗi bạn gặp đã có giải đáp sẵn - ngay trong tài liệu chính thức. Đừng coi nó như bài tập về nhà, hãy xem như kho báu.

### Tóm gọn (nhưng đừng bỏ qua hết)
Đừng chỉ chăm chăm đọc tài liệu, hãy bắt tay vào xây dựng thứ gì đó thực tế. Đừng copy-paste vô thức, phải hiểu rõ trước đã. Học cũng cần mục tiêu cụ thể, ví dụ chọn một dự án để làm. Bỏ qua kiến thức nền tảng là sai lầm lớn - Python và căn bản ML phải nắm vững. Công cụ mới luôn rực rỡ, nhưng thành thạo một hệ sinh thái quan trọng hơn nhiều.

*Lưu ý: Khi gặp khó khăn, cứ tra lại tài liệu - 90% câu trả lời đã nằm sẵn ở đó.*

Đạo đức AI không phải thứ bạn có thể bỏ qua

Chọn sai model thì dự án của bạn sẽ thất bại ngay từ đầu


.- Đừng bỏ qua yếu tố an toàn, token hay chất lượng prompt. _Những thứ này quan trọng đấy_.
.- Đừng tự cô lập mình. _Hãy hòa vào cuộc trò chuyện_.

## Rốt cuộc thì...
Học Generative AI không phải là chạy nước rút.
Cũng chẳng phải marathon.
Nó giống như một chuyến trekking qua vùng đất kỳ lạ – đầy lỗi dị, khoảnh khắc ma thuật, và đôi khi model "điên loạn" bất chợt.

Nhưng nếu bạn chậm lại, tập trung vào hiểu bản chất thay vì đầu ra, ngừng săn đuổi các shortcut – bạn sẽ xây dựng được kỹ năng tồn tại _lâu hơn_ bất kỳ trend viral nào.

## Thấy bài này hay không?
Vỗ tay **50 cái** đi (nghiêm túc đấy, tôi có động lực viết tiếp).

Tài liệu chính thức luôn là người bạn tốt nhất của developer

👏 Nhớ **đăng ký** để xem thêm hướng dẫn về AI nhé! **Theo dõi** tôi là không bỏ lỡ bất kỳ cập nhật nào đâu. Có thắc mắc gì cứ thoải mái hỏi dưới phần bình luận, tôi sẽ trả lời từng câu một. ❤️ Ủng hộ tôi qua @**[buymeacoffee]** nếu bạn thích nhé!

**Kết nối với tôi:** x/shobhitag
Cứ khám phá đi,
**Shobhit Agarwal**
_Trưởng nhóm Khoa học Dữ liệu_

Reference Articles

Generative AI đang âm thầm thay đổi cuộc sống như thế ...

Một nghịch lý lớn của Generative AI là nội dung mà nó tạo ra có thể rất mượt mà, trôi chảy và thuyết phục, nhưng lại hoàn toàn có thể sai. Các ...

Source: FPT IS

Generative AI là gì? Giải mã tiềm năng và ứng dụng của AI ...

Generative AI (AI tạo sinh) là một nhánh của trí tuệ nhân tạo, tập trung vào khả năng tạo ra nội dung mới, như văn bản, hình ảnh, âm thanh, mã ...

Source: Base.vn

Generative AI là gì? Ứng dụng của trí tuệ tạo sinh (Gen AI)

Generative AI (Gen AI) đề cập đến các mô hình học sâu tập trung vào phát triển dữ liệu tổng hợp, hình ảnh, văn bản hoặc thậm chí là deepfake. Nó sử dụng các ...


Peter Norvig

Expert

Related Discussions

❖ Related Articles